ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΑΞΙΜΟΒΙΤΣ: Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ 7ον)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο των εκδόσεων «ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ»
«Άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς: Η τιμή της Θεοτόκου στην Ορθόδοξη Εκκλησία»,
β' έκδοση, Νοέμβριος 2006, σελ. 53-56.
Το παρόν βιβλίο μεταφράστηκε από τα ρωσικά στα αγγλικά από τον π. Σεραφείμ Ρόουζ
(St. Herman of Alaska Brotherhood, P. O. Box 70, Platina, California 96076, U.S.A.)
Σε μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, επί Καίσαρος Αυγούστου, ο Λόγος του Θεού, <<ατρέπτως και αναλλοιώτως εγένετο σαρξ>>. Και διά της επελεύσεως του Αγίου Πνεύματος προσέλαβε στη μήτρα μιας απλής και αφοσιωμένης στο Θεό γυναίκας, φύσιν ανθρώπου, για να απαλλαγεί ο άνθρωπος από το ζυγό του θανάτου, να γίνει <<μέτοχος θείας φύσεως>> και να εισαχθεί στην αιώνιο ζωή.
Η αγάπη και η πίστη της ταπεινής αυτής κόρης, απέβη το μέσον διά του οποίου <<ο Αόρατος ορατόν εαυτόν παρεσκεύασεν και ο Ποιητής και Δεσπότης των όλων εις των ανθρώπων εγεννήθη>>. Συνεπώς η αξία του γεγονότος αυτού της παρουσίας της Θεοτόκου και του ρόλου της ως <<μητέρα της ζωής>> αποβαίνει ανυπολόγιστη. Για το λόγο αυτό η τιμή προς το πρόσωπό Της, παραμένει αεί ανεξόφλητον χρέος για τους πιστούς.
Στο διάβα των είκοσι αιώνων της χριστιανικής ιστορίας, η Εκκλησία, ως σώμα Χριστού, εξέφρασε ποικιλοπρόπως -αν και ανεπαρκώς- την ευγνωμοσύνη της στη Θεογεννήτρια. Αλλά το έργο αυτό της τιμής δεν έμεινε απρόσβλητο -όπως και οτιδήποτε το ανθρώπινο- από το φθόνο του μισόκαλου. Εισήγαγε στα όργανά του καινοτόμους διαθέσεις με απώτερο στόχο την αλλοίωση της Ορθοδόξου διδασκαλίας και την προσβολή του σωτηριολογικού της περιεχομένου.
Η ζημία θα ήταν καταλυτική: δίχως ορθώς εκφραζόμενη τιμή στη Θεοτόκο, δεν υφίσταται ορθώς διατυπούμενη αλήθεια και διδασκαλία για το ρόλο της και δίχως ορθή διδασκαλία, το μυστήριο της σωτηρίας χάνει το περιεχόμενό του και η εν Χριστώ ζωή καθίσταται αδύνατη. Αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα αυτό σε όλες τις εκφάνσεις που το διαδέχτηκε η εκκλησιαστική ιστορία, ο επίσκοπος Ιωάννης, ο άγιος του αιώνα μας, επιχείρησε τη σύντομη αυτή μελέτη. Φρόντισε, με τρόπο εύληπτο και κατανοητό, με εκτενείς ιστορικές αναφορές σε όλα τα σχετικά επεισόδια, να ανατρέψει όλες τις αιρετικές δοξασίες που κατά καιρούς εκφράσθηκαν.
Έτσι, καταλήγει να αποκρυσταλλώνει την ορθή διδασκαλία για την τιμή της Θεοτόκου, ως από χωνευτηρίου, και να θέτει με ακρίβεια τα απαράβατα όρια, έξω από τα οποία η Θεογεννήτρια, υποτιμάται ή υπερτιμάται, γεγονός που αποτελεί αφορμή και έναυσμα ποικίλων κακοδοξιών που προσβάλλουν έντονα το σωτηριολογικό χαρακτήρα της Ορθοδοξίας. Ταυτόχρονα πλουτίζει το κείμενό του με την αποδεικτική εγκυρότητα του βιώματος που απορρέει από τη ζωντανή του σχέση με τη Θεοτόκο.
Αυτό το βίωμα που διαπνέει το κείμενό του, το βίωμα που μοιράζονται όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας μας είναι τελικά η τομή, που διαχωρίζει την υπόσταση των πραγμάτων από τις ανθρώπινες εικασίες και διαφυλάττει αρραγή την ακαινοτόμητη αλήθεια της Εκκλησίας.
Σ.Γ.Φ.
(Εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».

Οι προσπάθειες των εικονομάχων να μειώσουν τη δόξα της Βασίλισσας των Ουρανών εξευτελίζονται

Μετά την Τρίτη Οικουμενική Σύνοδο, οι Χριστιανοί άρχισαν ακόμα πιο ένθερμα, και στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλα μέρη, να καταφεύγουν στη μεσιτεία της Μητέρας του Θεού' οι ελπίδες τους στη μεσιτεία Της δεν ήταν μάταιες. Φανέρωσε τη βοήθειά Της σε αμέτρητους αρρώστους, αβοήθητους, και σε αυτούς που βρίσκονταν σε δυστυχία. Πολλές φορές εμφανίστηκε ως υπέρμαχος της Κωνσταντινούπολης κατά των εχθρών, κάποτε δείχνοντας ακόμα και με φανερό τρόπο στον άγιο Ανδρέα τον διά τον Χριστόν σαλό τη θαυμαστή Της Σκέπη επί των ανθρώπων που προσεύχονταν τη νύχτα στο ναό των Βλαχερνών. Η Βασίλισσα των Ουρανών χάρισε τη νίκη σε μάχες των βυζαντινών αυτοκρατόρων' γι' αυτό συνήθιζαν να παίρνουν μαζί τους στις εκστρατείες την εικόνα της Οδηγήτριας. Ενδυνάμωσε τους ασκητές και ζηλωτές της χριστιανικής ζωής στον αγώνα τους κατά των παθών και των αδυναμιών. Φώτιζε και καθοδηγούσε τους Πατέρες και Διδασκάλους της Εκκλησίας, συμπεριλαμβανομένου και του αγίου Κυρίλλου της Αλεξανδρείας όταν δίσταζε να αναγνωρίσει την αθωότητα και αγιοσύνη του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Η αμόλυντη Παρθένος ενέπνεε συνθέσεις εκκλησιαστικών ύμνων. Μερικές φορές μετέτρεπε ανθρώπους ατάλαντους που ήταν ευσεβείς εργάτες και δεν είχαν τέτοιο χάρισμα, όπως τον άγιο Ρωμανό το Μελωδό σε εξαίρετους υμνωδούς. Είναι άραγε εκπληκτικό το ότι οι χριστιανοί πάσχιζαν να υμνήσουν το όνομα της αδιάκοπης Μεσίτριάς τους; Προς τιμήν Της γιορτές θεσπίστηκαν, σε Αυτήν πολλοί θαυμαστοί ύμνοι αφιερώθηκαν και στις εικόνες Της αποδίδονταν τιμές. Ο φθόνου του άρχοντα του κόσμου τούτου, όπλισε τους υιούς της αποστασίας για άλλη μια φορά. Θέλησαν να ξεσηκώσουν μάχη κατά του Εμμανουήλ και της Μητέρας Του στην ίδια την Κωνσταντινούπολη που τώρα σεβόταν, όπως προηγουμένως και η Έφεσος, τη Μητέρα του Θεού ως Μεσίτρια. Μην τολμώντας αρχικά να μιλήσουν κατά της Υπερμάχου Στρατηγού, θέλησαν να μειώσουν τη δόξα της. Απαγόρευσαν το σεβασμό προς τις εικόνες του Χριστού και των Αγίων Του, αποκαλώντας αυτή την ενέργεια ειδωλολατρία. Η Παναγία τώρα πάλι ενδυνάμωνε τους ζηλωτές της ευσέβειας στη μάχη τους για την τιμή των εικόνων. Θαυματουργούσε με τις εικόνες της, λόγου χάρη ιατρεύοντας το κομμένο χέρι του Ιωάννου του Δαμασκηνού, που είχε συγγράψει προς υπεράσπιση των εικόνων. Ο διωγμός εναντίον όσων τιμούσαν τις εικόνες και τους Αγίους έληξε ξανά με νίκη και θρίαμβο της Ορθοδοξίας. Η τιμή που αποδίδεται στις εικόνες μεταβαίνει σε εκείνους που απεικονίζονται σε αυτές. Οι Άγιοι του Θεού τιμώνται ως φίλοι του Θεού χάρην της θείας χάριτος που ενοικούσε σε αυτούς, σύμφωνα με τα λόγια του ψαλμού: <<Πολύ σημαντικοί για μένα είναι οι φίλοι Σου>>. Η Πανάχραντη Μητέρα του Θεού δοξάστηκε με ιδιαίτερη τιμή στον ουρανό και στη γη. Ακόμα και μετά τις ημέρες του χλευασμού των αγίων εικόνων, επέδειξε μέσω αυτών τόσα εξαίσια θαύματα που ακόμα και σήμερα τα θυμόμαστε με κατάνυξη. Ο ύμνος <<Εν σοί χαίρει πάσα η Κτίσις>>, και η εικόνα της Τριχερούσας μας θυμίζουν την θεραπεία του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού ενώπιόν της. Η εικόνα της Παναγίας στη μονή των Ιβήρων θαυμαστώς διασώθηκε από τους εχθρούς όταν μια χήρα ανήμπορη να τη σώσει την έριξε στη θάλασσα. Κανένας διωγμός εναντίον όσων σέβονταν τη Μητέρα του Θεού και ενάντια σε ό,τι είναι συνδεδεμένο με τη μνήμη Της δεν μπορούσε να μειώσει την αγάπη των Χριστιανών για τη Μεσίτριά τους. Θεσπίστηκε κανόνας ότι κάθε σειρά ύμνων στις θείες ακολουθίες θα έπρεπε να λήγει με έναν ύμνο ή στίχο προς τιμή της Παναγίας -τα λεγόμενα Θεοτόκια. Πολλές φορές κατά τη διάρκεια του έτους, χριστιανοί από όλη την οικουμένη συγκεντρώνονται στην Εκκλησία, όπως συναθροίζονταν πριν, για να Την υμνήσουν, να Την ευχαριστήσουν για τις δωρεές που έχει επιδείξει, και να Την παρακαλέσουν για έλεος. Αλλά μπορούσε ο αντίδικος των Χριστιανών, ο διάβολος, που <<ως λέων ωρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπίη, να παραμείνει αδιάφορος παρατηρητής της δόξας της Αμώμου; Θα μπορούσε να αναγνωρίσει τον εαυτό του ως ηττημένο, και να πάψει να ξεσηκώνει πολέμους κατά της αλήθειας μέσω του κόσμου που κάνουν το θέλημά του; Έτσι όταν όλη η οικουμένη αντηχούσε από τα καλά νέα για την Πίστη του Χριστού, όταν παντού επικαλούνταν το όνομα της Υπεραγίας Θεοτόκου, όταν η γη είχε γεμίσει με ναούς, όταν τα σπίτια των Χριστιανών ήταν κοσμημένα με εικόνες που Την απεικόνιζαν -τότε εμφανίσθηκε και άρχισε να διαδίδεται μια νέα ψευδής διδασκαλία για τη Μητέρα του Θεού. Αυτή η λανθασμένη διδασκαλία είναι επικίνδυνη επειδή πολλοί δεν μπορούν να κατανοήσουν αμέσως πως υποσκάπτει τον πραγματικό σεβασμό προς την Παναγία.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο των εκδόσεων «ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ»
«Άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς: Η τιμή της Θεοτόκου στην Ορθόδοξη Εκκλησία»,
β' έκδοση, Νοέμβριος 2006, σελ. 53-56.
Το παρόν βιβλίο μεταφράστηκε από τα ρωσικά στα αγγλικά από τον π. Σεραφείμ Ρόουζ
(St. Herman of Alaska Brotherhood, P. O. Box 70, Platina, California 96076, U.S.A.).