ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΓ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ - ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Στη συνέχεια ο απόστολος Παύλος, για να δείξει ότι όχι στους διδασκάλους, αλλά και στους εαυτούς τους πρέπει να έχουν τις ελπίδες της σωτηρίας τους, λέγει: «Γρηγορεῖτε, στήκετε ἐν τῇ πίστει (:Προσέχετε σαν άγρυπνοι φρουροί. Μένετε σταθεροί και όρθιοι στην πίστη)»· στην πίστη, όχι στην κοσμική σοφία· διότι δεν είναι δυνατόν στη διαρκώς μεταβαλλόμενη κοσμική σοφία να μένει σταθερός κανείς, αλλά διαρκώς περιφέρεται· όπως ακριβώς βέβαια, αντιθέτως, στην πίστη μπορεί να μένει σταθερός. «Ἀνδρίζεσθε, κραταιοῦσθε. πάντα ὑμῶν ἐν ἀγάπῃ γινέσθω (:Να αγωνίζεστε σαν άντρες γενναίοι. Πάρτε δύναμη και θάρρος. Όλα όσα κάνετε, ας γίνονται με αγάπη)»[Α΄Κορ.16,13-14].

Με το να λέγει λοιπόν αυτά φαίνεται μεν ότι παροτρύνει, αλλά όμως στην πραγματικότητα κατηγορεί τους Κορινθίους ως ράθυμους. Γι’ αυτό λέγει: «Μένετε άγρυπνοι και προσεκτικοί», σαν να κοιμούνται· «σταθείτε στερεοί και ακλόνητοι στην πίστη», σαν να κλονίζονται· «Να είστε ανδρείοι και δυνατοί», σαν να έχουν χαυνωθεί· «όλα όσα λέτε και κάνετε ας γίνονται με αγάπη», σαν να βρίσκονταν σε έχθρα. Και την μεν προτροπή «Γρηγορεῖτε, στήκετε ἐν τῇ πίστει (:Μένετε άγρυπνοι και προσεκτικοί. Σταθείτε στερεοί και ακλόνητοι στην πίστη)» τη λέγει σχετικά με αυτούς που τους εξαπατούν, ενώ την προτροπή «ἀνδρίζεσθε, κραταιοῦσθε (:να είστε ανδρείοι και δυνατοί)» τη λέγει σχετικά με εκείνους που τους επιβουλεύονται, την δε «πάντα ὑμῶν ἐν ἀγάπῃ γινέσθω(: ό,τι λέτε και κάνετε να γίνεται με αγάπη)», πράγμα που είναι σύνδεσμος τελειότητας και ρίζα και πηγή των αγαθών, σχετικά με εκείνους που προκαλούσαν ταραχές και προσπαθούσαν να τους διασπάσουν.

Και τι σημαίνει η φράση: «Όλα ας γίνονται με αγάπη»; «Είτε επιπλήττει κανείς», λέγει, «είτε εξουσιάζει, είτε εξουσιάζεται, είτε είναι μαθητής, είτε ο ίδιος διδάσκει, όλα να γίνονται με αγάπη· επειδή και όλα όσα αναφέρθηκαν, όλα προήλθαν από το ότι παραμελήθηκε η αγάπη»· διότι εάν δεν είχε παραμεληθεί αυτή, δεν θα έπεφταν σε υπερηφάνεια, δεν θα έλεγαν: «ἐγὼ μέν εἰμι Παύλου, ἐγὼ δὲ Ἀπολλώ(:Εγώ μεν είμαι του Παύλου, εγώ δε του Απολλώ)»[Α΄Κορ.1,12]· εάν η αγάπη υπήρχε, δεν θα δικάζονταν σε κοσμικά δικαστήρια, ή μάλλον ούτε καν θα δικάζονταν [Α΄Κορ.6,1-11]· εάν υπήρχε η αγάπη, ούτε εκείνος ο Κορίνθιος θα συζούσε αναιδώς με τη γυναίκα του πατέρα του[βλ. Α΄Κορ.5,1-13], δεν θα καταφρονούσαν τους πτωχούς αδελφούς, δεν θα είχαν διαιρεθεί μεταξύ τους, δεν θα είχαν πέσει σε ματαιοδοξία για τα χαρίσματα. Γι' αυτό λέγει : «Όλα να γίνονται με αγάπη».

«Παρακαλῶ δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοί· οἴδατε τὴν οἰκίαν Στεφανᾶ, ὅτι ἐστὶν ἀπαρχὴ τῆς Ἀχαΐας καὶ εἰς διακονίαν τοῖς ἁγίοις ἔταξαν ἑαυτούς(:σας απευθύνω τώρα και μία άλλη παράκληση, αδελφοί. Γνωρίζετε το σπιτικό του Στεφανά, ότι είναι η οικογένεια που πρώτη στην Αχαΐα πίστεψε στον Χριστό και τα μέλη της αφιέρωσαν τον εαυτό τους στο να υπηρετούν τους Χριστιανούς)»[Α΄Κορ.16,15]. Και στην αρχή αυτής της επιστολής του μνημονεύει τον Στεφανά, όταν λέγει: «ἐβάπτισα δὲ καὶ τὸν Στεφανᾶ οἶκον(:βάπτισα ακόμη και την οικογένεια του Στεφανά)»[ Α΄Κορ.1,16]· και τώρα λέγει αυτόν πρώτο όχι μόνο στην Κόρινθο, αλλά και σε όλη την Ελλάδα. Και δεν είναι και μικρός έπαινος και αυτός, το να προσέλθει κανείς πρώτος στον Χριστό.

Γι' αυτό και στην προς Ρωμαίους επιστολή του, όταν επαινεί μερικούς γι' αυτό, λέγει: «Οἳ καὶ πρὸ ἐμοῦ γεγόνασιν ἐν Χριστῷ(: οι οποίοι μάλιστα Ανδρόνικος και Ιουνία έχουν προσέλθει στον Χριστό πριν από εμένα)»[: Ρωμ. 16,7]. Και δεν είπε ότι απλώς πίστεψαν πρώτοι, αλλά ότι έγιναν πρώτοι, «απαρχή», για να δείξει ότι μαζί με την πίστη επέδειξαν και άψογη ως προς την αρετή ζωή, όπως και στους καρπούς προσφέρουμε θυσία τους καλύτερους, με το να προσφέρουν τους εαυτούς τους άξιους από κάθε πλευρά· διότι η «απαρχή» πρέπει να είναι καλύτερη από τους υπόλοιπους καρπούς των οποίων είναι απαρχή· πράγμα το οποίο βεβαίωσε γι΄αυτούς με αυτούς τους λόγους ο Παύλος. Καθόσον όχι μόνο πίστεψαν γνησίως όπως είπαν, αλλά επέδειξαν και πολλή ευλάβεια και μεγίστη αρετή και γενναιοδωρία στις ελεημοσύνες.

Όχι μόνο από αυτά όμως, αλλά και από αλλού δείχνει την ευλάβειά τους, δηλαδή και από το ότι ολόκληρη η οικογένεια του Στεφανά ήταν ευσεβής· ότι επίσης φρόντιζαν και για αγαθά έργα, το δηλώνει με τα λόγια: «καὶ εἰς διακονίαν τοῖς ἁγίοις ἔταξαν ἑαυτούς(:και αφιέρωσαν τον εαυτό τους στην υπηρεσία των Χριστιανών)»· διότι δεν είπε: «υπηρετούν», αλλά «αφιέρωσαν τον εαυτό τους στην υπηρεσία αυτή»· αυτήν τη ζωή επιθυμούσαν συνεχώς, αυτή τη φροντίδα δείχνουν.

«ἵνα καὶ ὑμεῖς ὑποτάσσησθε τοῖς τοιούτοις(:σας παρακαλώ, λοιπόν, να υποτάσσεστε και εσείς σε τέτοιους εκλεκτούς Χριστιανούς)». Δηλαδή, «να συμβοηθείτε και σε χρηματική δαπάνη και σε σωματικό κόπο, να συμμετέχετε στα έργα τους». Διότι και σε εκείνους ο κόπος θα είναι ελαφρός, όταν έχουν συμμάχους και τα έργα της ευεργεσίας, θα μοιραστούν σε περισσότερους. Και δεν είπε απλώς «συνεργάζεστε», αλλά «και σε όσα σας παραγγέλλουν να πείθεστε», για να δείξει εντόνως και σαφώς την υπακοή. Και για να μη φανεί ότι έχει προσωπικούς λόγους για να προτιμά αυτούς, πρόσθεσε: «καὶ παντὶ τῷ συνεργοῦντι καὶ κοπιῶντι (: όπως και σε κάθε άλλον που συνεργάζεται και κοπιάζει σε μία τόσο θεάρεστη διακονία)»[Α΄Κορ.16,16]. «Ας είναι κοινός για όλους», λέγει, «αυτός ο νόμος· διότι δεν λέγω ιδιαιτέρως για εκείνους αλλά εάν κανείς είναι όπως εκείνοι, ας απολαμβάνει και αυτός της ίδιας τιμής». Για αυτό και όταν αρχίζει να τους συστήνει, καλεί μάρτυρες τους ίδιους, με τα λόγια: « Παρακαλῶ δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοί· οἴδατε τὴν οἰκίαν Στεφανᾶ(:Σας παρακαλώ επίσης, αδελφοί, και για το εξής ακόμη· γνωρίζετε την οικογένεια του Στεφανά)»· «γνωρίζετε δηλαδή», λέγει, «και εσείς πώς κοπιάζουν και δεν έχετε ανάγκη να μάθετε από εμάς».

«Χαίρω δὲ ἐπὶ τῇ παρουσίᾳ Στεφανᾶ καὶ Φουρτουνάτου καὶ Ἀχαϊκοῦ, ὅτι τὸ ὑμῶν ὑστέρημα οὗτοι ἀνεπλήρωσαν·ἀνέπαυσαν γὰρ τὸ ἐμὸν πνεῦμα καὶ τὸ ὑμῶν(:χαίρομαι πάντως, διότι είναι παρόντες εδώ ο Στεφανάς και ο Φουρτουνάτος και ο Αχαϊκός· διότι αυτοί αναπλήρωσαν το κενό που αισθάνομαι, επειδή δεν σας έχω κοντά μου· διότι με τις πληροφορίες και τις ειδήσεις τους ανέπαυσαν τα βάθη της ψυχής μου, και με την επιστολή αυτή που θα σας φέρουν, είμαι βέβαιος ότι θα αναπαύσουν και τα βάθη της δικής σας ψυχής.)»[Α΄Κορ.16,18]. Επειδή λοιπόν ήταν πιθανόν να εξαγριωθούν οι Κορίνθιοι εναντίον αυτών, διότι αυτοί ήταν που ήλθαν και ανέφεραν στον Παύλο τα σχετικά με τη διχόνοια που επικρατούσε μεταξύ των Κορινθίων, διαμέσου αυτών μάλιστα και έγραψαν πώς τους καταπράυνε, αφού στην αρχή μεν της επιστολής:

«Πληροφορήθηκα για εσάς από τους ανθρώπους της Χλόης» και τους έκρυψε και εμφάνισε εκείνους, διότι έπρεπε να αναφερθεί σε εκείνους διαμέσου αυτών· εδώ πάλι: «τὸ ὑμῶν ὑστέρημα οὗτοι ἀνεπλήρωσαν· ἀνέπαυσαν γὰρ τὸ ἐμὸν πνεῦμα καὶ τὸ ὑμῶν(:αναπλήρωσαν σε αρκετό βαθμό τη στέρηση της δικής σας παρουσίας· διότι ανέπαυσαν το πνεύμα μου με τις πληροφορίες που μου έφεραν, και πιστεύω ότι θα αναπαύσουν και το δικό σας πνεύμα με την επιστολή, που θα σας φέρουν)», για να εμφανίσει αυτούς ότι ήλθαν ως εκπρόσωποι όλων και ότι θέλησαν να κάνουν τόσο μεγάλο ταξίδι χάριν αυτών.

Πώς όμως να γίνει κοινό αυτό που είναι προσωπικό; «Εάν μετριάσετε το υστέρημα με την αγάπη σας προς αυτούς· εάν τους τιμήσετε, εάν τους δεχτείτε, εάν συμμετάσχετε στα καλά έργα τους». Γι΄ αυτό λέγει: «Ἐπιγινώσκετε οὖν τοὺς τοιούτους(:Τέτοιους Χριστιανούς λοιπόν να τους εκτιμάτε και να αναγνωρίζετε την αξία τους)», «διότι για εσάς εγκατέλειψαν πατρίδα και οικία». Είδες σύνεση; Πώς δείχνει ότι όχι για τον Παύλο, αλλά για τους ίδιους τους Κορίνθιους έκαναν ό,τι έκαναν, με το να δείχνει ότι από αυτούς εκπροσωπείται όλη η πόλη· πράγμα το οποίο και αυτούς τους έκανε αξιόπιστους και τους Κορίνθιους δεν τους άφηνε να αποχωρίζονται από αυτούς, αφού αντί αυτών παρουσιάστηκαν στον Παύλο.

«Ἀσπάζονται ὑμᾶς αἱ ἐκκλησίαι τῆς Ἀσίας(: σας στέλνουν εγκάρδιους αδελφικούς χαιρετισμούς οι Εκκλησίες της Ασίας)»[Α΄Κορ.16,19]. Πάντοτε συγκεντρώνει και συνενώνει τα μέλη της εκκλησίας δια του ασπασμού. «Ἀσπάζονται ὑμᾶς ἐν Κυρίῳ πολλὰ Ἀκύλας καὶ Πρίσκιλλα σὺν τῇ κατ᾿ οἶκον αὐτῶν ἐκκλησίᾳ(:σας στέλνουν πολλούς χαιρετισμούς εν Κυρίω ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα μαζί με τους πιστούς, οι οποίοι συναθροίζονται στο σπίτι τους)»· επειδή σε αυτούς έμενε ως σκηνοποιός. «Ἀσπάζονται ὑμᾶς οἱ ἀδελφοὶ πάντες. ἀσπάζεσθε ἀλλήλους ἐν φιλήματι ἁγίῳ(: σας στέλνουν εγκάρδιους χαιρετισμούς όλοι οι αδελφοί.

Ασπαστείτε ο ένας τον άλλον με το άγιο φίλημα της αγάπης)»[Α΄Κορ.16,20]. Αυτήν την προσθήκη για το άγιο φίλημα, μόνο σε αυτήν την επιστολή τη θέτει. Γιατί άραγε; Διότι είχαν έλθει σε διάσταση και μεγάλη ψυχρότητα μεταξύ τους οι Κορίνθιοι με το να λέγουν: «Ἐγὼ μέν εἰμι Παύλου, ἐγὼ δὲ Ἀπολλώ (:εγώ μεν είμαι του Παύλου, εγώ δε του Απολλώ)»[Α΄Κορ.1,12]. Επειδή άλλος πεινά, άλλος μεθάει· επειδή έχουν πολέμους και ζηλοτυπίες και δικαστήρια. Και από τα χαρίσματά τους είχαν πέσει σε πολύ φθόνο και μεγάλη υπερηφάνεια. Αφού λοιπόν τους συνέδεσε με την παραίνεση, ορθώς προτρέπει να συμφιλιωθούν και με το άγιο φίλημα· διότι αυτό ενώνει και γεννά ένα σώμα· αυτό το φίλημα είναι άγιο, το οποίο δεν δίδεται με δόλο και υποκρισία. «Ὁ ἀσπασμὸς τῇ ἐμῇ χειρὶ Παύλου(:ο χαιρετισμός αυτός γράφτηκε από μένα τον Παύλο, με το ίδιο μου το χέρι)»[Α΄Κορ.16,21]. Δείχνει ότι με πολλή επιμέλεια και ενδιαφέρον γράφτηκε η επιστολή· γι' αυτό και πρόσθεσε αυτό.

«Εἴ τις οὐ φιλεῖ τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, ἤτω ἀνάθεμα(:εάν κανείς δεν αγαπά με όλη του την ψυχή και την δύναμη τον Κύριο Ιησού, ας είναι χωρισμένος από το σώμα της Εκκλησίας)»[Α΄Κορ.16,22]. Με αυτόν τον ένα λόγο όλους τους φόβισε, αυτούς που κάνουν τα μέλη τους, μέλη πόρνης, αυτούς που σκανδαλίζουν τους αδελφούς με τα ειδωλόθυτα, αυτούς που δοξάζονται από ανθρώπους, αυτούς που δεν πιστεύουν στην ανάσταση. Δεν φόβισε μόνο όμως, αλλά και έδειξε την οδό της αρετής και την πηγή της κακίας· διότι όπως ακριβώς όταν η αγάπη για τον Χριστό γίνεται πολύ δυνατή, εξαφανίζει και διώκει έξω από τον άνθρωπο κάθε είδος αμαρτίας, έτσι όταν είναι ασθενέστερη, κάνει αυτά να βλαστάνουν.

«Μαρὰν ἀθᾶ (:ο Κύριος θα έλθει και θα καταδικάσει κάθε αναθεματισμένο)»[Α΄Κορ.16,22]. Γιατί το είπε αυτό; Και γιατί στην εβραϊκή γλώσσα; Επειδή αίτιος όλων των κακών ήταν τη υπερηφάνεια, και αυτήν την υπερηφάνεια την προκαλούσε η κοσμική σοφία και αυτό ήταν η κορωνίδα των κακών, το οποίο κυρίως διέσπασε την Κόρινθο, προκειμένου να την ταπεινώσει, δε χρησιμοποιεί την ελληνική γλώσσα, αλλά την εβραϊκή, και δείχνει έτσι ότι, όχι μόνο δεν ντρέπεται να είναι απλοϊκός και απαίδευτος στην ειδωλολατρική ελληνική σοφία, αλλά και ασπάζεται την απλοϊκή ιδιωτική του ζωή και με πολλή θερμότητα. Και τι σημαίνει «μαρὰν ἀθᾶ»; : «Ο Κύριός μας ήλθε». Γιατί λοιπόν το λέγει αυτό; Για να βεβαιώσει το κήρυγμα για την οικονομία, από εκείνα από τα οποία κυρίως συνέθεσε τους καρπούς της αναστάσεως, όχι μάλιστα μόνο γι' αυτό, αλλά και για να τους ντροπιάσει, σαν να έλεγε: «ο κοινός Κύριος και δεσπότης όλων, μάς τίμησε με το να κατεβεί τόσο, και εσείς είστε ακόμη στα ίδια και επιμένετε να αμαρτάνετε και δεν φρίττετε για την υπερβολή της αγάπης, το αποκορύφωμα των αγαθών;». «Διότι σκέψου αυτό μόνο», λέγει, «και θα σου είναι αρκετό για να προκόψεις σε κάθε αρετή κα θα μπορέσεις να εξαφανίσεις τελείως κάθε αμαρτία».

«Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ μεθ᾿ ὑμῶν (: σας εύχομαι η χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού να είναι μαζί σας πάντοτε)»[Α΄Κορ.16,23]. Αυτό είναι έργο διδασκάλου, το να βοηθεί όχι μόνο με συμβουλές, αλλά και με ευχές. « Ἡ ἀγάπη μου μετὰ πάντων ὑμῶν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ· ἀμήν (:η αγάπη μου, η εν Χριστώ Ιησού, είναι και θα είναι με όλους σας. Αμήν)». Τίποτε ανθρώπινο δεν έχει δηλαδή, ούτε σαρκικό, αλλά πνευματική είναι· γι' αυτό και είναι απολύτως γνήσια· διότι αυτοί ήσαν λόγοι ανθρώπου που αγαπά πολύ. Διότι επειδή βρισκόταν μακριά, σαν κατά κάποιο τρόπο με την έκταση του δεξιού του χεριού, τους αγκαλιάζει όταν λέγει:

«Η αγάπη μου μαζί σας», σαν να έλεγε, «μαζί με όλους σας εγώ». Με αυτά δείχνει ότι όσα γράφτηκαν δεν ήσαν λόγοι θυμού ούτε οργής, αλλά πατρικής φροντίδας, αφού βέβαια μετά από τόσες κατηγορίες δεν τους αποστρέφεται, αλλά και τους αγαπά και τους εγκολπώνεται, ενώ βρίσκονται μακριά, αφού τους αγκάλιασε με αυτά τα γραφόμενα και τις επιστολές. Έτσι λοιπόν πρέπει να κάνει αυτός που διορθώνει· διότι αυτός που μόνο με οργή επιχειρεί να διορθώσει, επιδιώκει να ικανοποιήσει το πάθος του· ενώ αυτός που μετά τη διόρθωση εκείνου που αμαρτάνει, δείχνει και την αγάπη, αποδεικνύει ότι και οι λόγοι που έλεγε, όταν επέπληττε, ήσαν αποτέλεσμα πατρικής αγάπης.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-epistulam-i-ad-corinthios.pdf
Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στην Προς Α΄προς Κορινθίους επιστολήν, ομιλία ΜΔ΄[επιλεγμένα αποσπάσματα], πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1980, τόμος 18Α, σελίδες 745-755.
Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
Liddell & Scott, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας(Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος 2007),
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html *Εκ του ιστολογίου <<Ακτίνες>> της 1.9.2023 πολ. ημ. Επιμέλεια, παρουσίαση ημετέρα.