ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ: ΤΟ ΑΝΤΙΔΟΤΟΝ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ (Α')

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο
του Δημητρίου Παναγοπούλου: «Το Αντίδοτον του Θανάτου»,
Βιβλιοπωλείο «Νεκταρίου Παναγοπούλου», Αθήνα 1957, β' έκδοση, σελ. 12-15.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια κειμένου, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Εξητάσαμεν την Αγίαν Γραφήν και τας Ιεράς Παραδόσεις, επισκοπήσαμεν το περιεχόμενον της Θείας Λειτουργίας, εμελετήσαμεν επισταμένως τας «Περί της Θείας Κοινωνίας» ιεράς συγγραφάς των μεγάλων Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας μας απ' αρχής της συστάσεως αυτής, και ούτω δια της Χάριτος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού έρχεται εις φως η συγγραφή αύτη με σκοπόν να νουθετήση, να υπενθυμίση ή και να διδάξη ακόμη πάντα χριστιανόν, ποίον είναι το γνήσιον και αληθές πνεύμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας επί του θέματος τούτου, της Θείας Κοινωνίας. [...] *Απόσπασμα από τον πρόλογο του συγγραφέα.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ:

«ΤΟ ΑΝΤΙΔΟΤΟΝ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ»

(1957)

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Αν επισκοπήσωμεν και την Θείαν Λειτουργίαν θα ίδωμεν, ότι σκοπόν έχει την Κοινωνίαν των Θείων Μυστηρίων υπό των πιστών.

1). Εις την ευχήν, ήτις λέγεται ευχή πιστών, αναγινώσκομεν τα εξής: «Και δος αυτοίς, (δηλ. τοις πιστοίς) πάντοτε μετά φόβου και αγάπης λατρεύειν Σοι ανενόχως, και ακατακρίτως μετέχειν των Αγίων Σου Μυστηρίων».

2). Εις την ευχήν μετά την τελείωσιν των Μυστηρίων, γράφεται: «Ώστε γενέσθαι τοις μεταλαμβάνουσιν εις νήψιν ψυχής και εις άφεσιν αμαρτιών».

3). Εις την ευχήν προ της Μεταλήψεως γράφεται: «Και καταξίωσον τη κραταιά Σου χειρί μεταδούναι ημίν του Αχράντου Σώματός Σου και του Τιμίου Σου αίματος, και δι' ημών παντί τω λαώ».

4). Αι εκφωνήσεις του ιερέως, ως οργάνου του Κυρίου: «Πίετε εξ αυτού πάντες' τούτο γαρ εστί το αίμα μου» τι δηλοί; Δεν δηλοί την υποχρέωσιν να φάγωμεν και να πίωμεν εξ αυτών;

5). Ότε δε κρατών το Άγιον Ποτήριον, με το Ζωοποιόν Σώμα και Αίμα του Κυρίου, εξέρχεται της Ωραίας Πύλης και δεικνύων τούτο εις τον λαόν και τον προσκαλεί εις την Θείαν Μετάληψιν κράζων μεγαλοφώνως και λέγων: «Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε», τι άλλο δηλοί αυτό ει μη την υποχρέωσίν μας προς Θείαν Κοινωνίαν; 

6). «Ο Χειρουβικός Ύμνος» τι είναι; Ας προσέξωμεν καλώς, θα ίδωμεν, ότι δεν είναι τίποτε άλλο, ει μη μία προετοιμασία διά την Θείαν Κοινωνίαν, διότι λέγει: Όλοι εμείς οι εικονίζοντες μυστικώς τα Χερουβείμ, ας ψάλλωμεν τον τρισάγιον ύμνον, (βλέπε Ησαίας, κεφ. στ' 1-2), εις την ζωοποιόν Τριάδα, και ας απορρίψωμεν από τον νουν και την καρδίαν μας πάσαν φροντίδα και μέριμναν του κόσμου τούτου, διότι μέλλομεν να υποδεχθώμεν, μεταλαμβάνοντες, τον Βασιλέα των όλων (του παντός) εις την ψυχήν μας, ο Οποίος περικυκλούται από τα τάγματα των Αγίων Αγγέλων.

7). Μετά την Θείαν Μετάληψιν, ο Ιερεύς και ο λαός δεν ευχαριστούν τον Θεόν διά την μεγάλην ταύτην Χάριν, της Θείας Μεταλήψεως, ης ηξιώθησαν; Και ο μεν λαός ευχαριστεί λέγων: «Πληρωθήτω το στόμα ημών αινέσεώς Σου, Κύριε, ότι ηξίωσας ημάς μετασχείν των Αγίων, Αχράντων και Αθανάτων Σου Μυστηρίων», ο δε ιερεύς μεγαλοφώνως: «Ορθοί' Μεταλαβόντες των Θείων, Αγίων, Αχράντων, Αθανάτων, Επουρανίων και Ζωοποιών Φρικτών του Χριστού Μυστηρίων, αξίως ευχαριστήσωμεν τω Κυρίω».

8). Ο «Επούσιος Άρτος». Το αυτό μας διδάσκει και η Κυριακή Προσευχή, η μετά την μεταβολήν των Τιμίων Δώρων απαγγελομένη, διότι δι' αυτής ζητούμεν από τον Θεόν και Πατέρα να μας δώση τον «Επιούσιον Άρτον», όστις είναι «Ο άρτος ο ζων ο εκ του ουρανού καταβάς» (Ιωάν. στ' 51), ως πάντες οι Θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας ερμηνεύουσιν. Εάν δε αμφιβάλλη τις, ότι το Σώμα του Κυρίου λέγεται «Άρτος Επιούσιος», ας ακούση τους Διδασκάλους της Εκκλησίας μας, των οποίων επικαλούμεθα υας ευχάς, με το «Δι' ευχών των Αγίων Πατέρων ημών».

α). Ο Άγιος Κύριλλος ο Ιεροσολύμων, λέγει: «Ο άρτος ο καινός ουκ έστιν επιούσιος' άρτος δε ούτος ο άγιος, επιούσιος εστίν αντί του (επί) την ουσίαν της ψυχής καταστησσόμενος. Ούτος ο άρτος, ουκ εις κοιλίαν χωρεί και εις αφεδρώνα εκβάλλεται, αλλ' εις πάσάν στου την σύστασιν αναδίδονται, εις ωφέλειαν σώματος λέγει, ως και Παύλος έλεγεν, «Άχρις ουν το σήμερον καλείται» (Εβρ. γ' 13) (Κατηχ. Ε' Μυστ. ιβ').

β). Ο Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης λέγει: «Η ευχή, ην ο Κύριος είπε και εδίδαξε, ουδέν γήινον έχει, αλλά πάντα Ουράνια και εις ψυχήν ωφέλεια... διό επιούσιος είρηται του της ουσίας ονόματος, μάλλον τη ψυχή ή τω σώματι αρμόζοντος». (Επιστολή 281η).

γ). Ο Νύσσης Γρηγόριος λέγει: «Ει έλθει ποτέ τις εις εαυτόν, ως ο άσωτος υιός, ει επιθυμήσει πατρώας τροφής, ει επαναδράμει προς την πλουσίαν Τράπεζαν, εν η πολύς ο επιούσιος άρτος τους του Κυρίου μισθίους...». (Εις την χειροτονίαν του).

δ). Ο ομολογητής θείος Μάξιμος λέγει: «Δεξώμεθα γαρ κατ' ευχάς ούτω πολιτευόμενοι, καθάπερ άρτον επιούσιόν τε και ζωτικόν εις αποτροπήν των ημετέρων ψυχών και συντήρησιν της των χωρισθέντων ημίν αγαθών ευεξίας τον ειπόντα Λόγον»: «Εγώ ειμί ο άρτος ο εκ του ουρανού καταβάς και ζωήν διδούς τω κόσμω», αναλόγως ημίν τους τρεφομένους δι' αρετής και σοφίας πάντα γινόμενον». (Εις το Πάτερ ημών).

ε). Ο Ιωάννης ο Δαμασκανός λέγει: «Ούτος ο άρτος εστίν η αρχή του μέλλοντος άρτου, ος έστιν επιούσιος' το γαρ επιούσιον δηλοί ή τον μέλλοντα, τουτέστιν τον του μέλλοντος αιώνα, ή το προς συντήρησιν της ουσίας ημώνλαμβανόμενον' είτε ουν ούτως είτε ούτως, το του Κυρίου Σώμα προφανώς λεχθήσεται». (Βιβλ. Δ' 14).

στ). Ο Θεοφύλακτος Βουλγαρίας λέγει: «Και το Σώμα του Χριστού άρτος εστίν επιούσιον, ου μεταλαμβάνεις ακατακρίτως ευχόμεθα». (Ερμ. στ' Ματθ.). Λέγοντες δε οι Άγιοι Πατέρες, ότι το Σώμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού λέγεται  «Άρτος Επιούσιος» δεν λέγουν εναντίον του κοινού άρτου (του φούρνου), ο οποίος λαμβάνεται παρ' ημίν διά την σύστασιν του σώματός μας, επειδή, και αυτός είναι δώρον του Θεού και όλα τα του Θεού είναι καλά, ως ο Παύλος λέγει: « Παν κτίσμα Θεού καλόν, και ουδέν απόβλητον». (Α' Τιμόθ. δ' 4).

Ο κοινός (του φούρνου) άρτος καταχρηστικώς λέγεται επιούσιος, διότι δυνάμει μόνον το σώμα, όχι και την ψυχήν. Επισήμως δε, «Άρτος Επιούσιος» λέγεται το Σώμα του Κυρίου, διότι μας ενισχύει ψυχήν και σώμα. Διά τούτο κατ' εξαίρεσιν λέγεται «Άρτος Επιούσιος» ή Θεία Κοινωνία του Παναχράντου Σώματος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και όχι «σούπα» κ.τ.τ.., ως μερικοί ευλογημένοι λέγουσιν, διότι συντηρεί και συγκρατεί την ουσίαν της ψυχής και την δυναμώνει εις το να εκτελή τας Δεσποτικάς εντολάς, καθώς και πάσαν άλλην αρετήν. Αύτη λοιπόν είναι η αληθινή τροφή της ψυχής και του σώματος, καθώς ο Κύριος λέγει: «Η σαρξ μου αληθώς έστι βρώσις (φαγητόν) και το αίμα μου αληθώς έστι πόσις (ποτόν)» (Ιωάν. στ' 55). Δι' αυτό ας προσέξωμεν πολύ, λαικοί και Κληρικοί, εις το ζήτημα τούτο.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια κειμένου, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο
του Δημητρίου Παναγοπούλου: «Το Αντίδοτον του Θανάτου»,
Βιβλιοπωλείο «Νεκταρίου Παναγοπούλου», Αθήνα 1957, β' έκδοση, σελ. 12-15.