ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΥ: «ΑΣΚΗΤΙΚΑ» - ΛΟΓΟΣ Δ': ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΟΘΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του αγίου Ισαάκ του Σύρου:
«Ασκητικά»
εκδόσεις «Μαρίας Β. Ρηγοπούλου», Θεσσαλονίκη 2011, σελ. 19-21.
Φωτοτυπική ανατύπωσις της εκδόσεως 1871.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Χάριτι Θεού προβαίνουμε στην ηλεκτρονική μεταφορά αποσπασματικών αναρτήσεων, από το πασίγνωστο έργο του αγίου αββά Ισαάκ του Σύρου «ΑΣΚΗΤΙΚΑ», από φωτοτυπική ανατύπωση του 1871, που επιμελήθηκαν οι εκδόσεις «Ρηγοπούλου». Το βιβλίο μπορεί να αναγνωσθεί στο διαδίκτυο σε μορφή PDF, ωστόσο θεωρήσαμε, πως για την αποτελεσματικότερη ανάγνωσή του, θα ήταν, ίσως, καλύτερα να αναγνωσθεί σε τακτικές αποσπασματικές αναρτήσεις, ίσως για να γίνει πιο κατανοήσιμο.  Τα «ΑΣΚΗΤΙΚΑ» ήταν και το βιβλίο που συνιστούσε συνεχώς και επιμόνως ο αγαπημένος μας Γέροντας Ιερώνυμος της Αίγινας, λέγοντας: «Να διαβάζετε καθημερινά τον άγιο Ισαάκ τον Σύρο. Εγώ πολύ ωφελήθηκα από αυτά που γράφει. Ένα μικρό κομμάτι κάθε μέρα...». Ο όσιος καταγόταν από γονείς Σύρους. Γεννήθηκε στη Νινευΐ της Μεσοποταμίας ή κατά τη γνώμη άλλων κοντά στην Έδεσσα της Συρίας. Ενώ ήταν στο απόγειο της νεότητός του, άφησε τον κόσμο και εγκαταστάθηκε μαζί με τον αδελφό του σε ένα κοινόβιο της περιοχής. Εκεί φόρεσε το αγγελικό σχήμα του μοναχού και ασκήθηκε με κοπιώδεις αγώνες στις αρετές της μοναχικής ζωής. Αργότερα, πλέον ώριμος πνευματικά, αποχώρησε σε ένα ερημικό και ήσυχο μέρος, όπου κατοίκησε μόνος με μόνο τον Θεό. Επιδόθηκε με ζήλο στη νοερή προσευχή και αξιώθηκε από το Θεό μεγάλων χαρισμάτων. Στα κείμενά του σημειώνει πως για μεγάλο χρονικό διάστημα δέχθηκε πολλούς πειρασμούς στο ερημητήριό του και πληγές από τα πονηρά πνεύματα, αλλά πάντοτε με τη βοήθεια της θείας Χάριτος τα υπερκερούσε και ενδυνάμωνε πνευματικά και ψυχικά.  Ο «Ευεργετινός» είναι γεμάτος από αποσπάσματα των Λόγων του. Σ' αυτόν άλλωστε παραπέμπει ο Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός στα έργα του, που δημοσιεύονται στην «Φιλοκαλία», ο 'Οσιος Νικηφόρος ο Μονάζων, διδάσκαλος του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και ο 'Αγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης, ο οποίος συνιστά στους Ησυχαστές την μελέτη των Λόγων του. Ο 'Αγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς άλλωστε σημειώνει: «...καρπόν της προσευχής ο 'Αγιος Ισαάκ προσηγόρευσε τον φωτισμόν· φησί γαρ [ο ῞Αγιος Ισαάκ], «καθαρότης εστί νοός, εφ' η διαυγάζει εν τω καιρώ της προσευχής το φως της Αγίας Τριάδος· και τότε ο νους υπεράνω της προσευχής γίνεται και ου δεί καλείν ταύτην προσευχήν, αλλά τοκετόν της καθαράς προσευχής, της διά του Πνεύματος καταπεμπομένης» και πάλι «προσευχή εστί καθαρότης νοός, ήτις μόνη εκ του φωτός της Αγίας Τριάδος μετ' εκπλήξεως τέμνεται...». Ευχόμαστε στους αναγνώστες μας την καλή και εποικοδομητική ανάγνωση, προς πνευματική τέρψη και καρποφορία των λόγων που δίδαξε ο ουρανοπολίτης αυτός, παραδομένος πλήρως στον Θεό, ερημίτης.

Γ. Δ.

ΛΟΓΟΣ Δ': ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΟΘΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Αληθώς είπεν ο Κύριος, ότι δεν δύναταί τις μετά του πόθου του κόσμου ν' αποκτήση και την αγάπην του Θεού, ούτε μετά της συναναστροφής του κόσμου ν' αποκτήση και την συναναστροφήν του Θεού, ούτε μετά της σφραγίδος του κόσμου και έχη και την φροντίδα του Θεού. Όταν αφήσωμεν τα έργα της αγάπης του Θεού διά την κενοδοξίαν των ανθρώπων, ή πολλάκις και διά την ένδειαν των αναγκαίων χρειών του σώματος, τότε πολλοί εξ υμών εκκλίνουσιν εις πολλά σφάλματα, οίτινες υπεσχέθησαν να εργάζωνται τα έργα της βασιλείας των ουρανών, και δεν ενθυμούνται την υπόσχεσιν του Κυρίου, ειπόντος, ότι εάν καταβάλλητε πάσαν υμών την φροντίδα διά την βασιλείαν των ουρανών, δεν θέλω σας υστερήσει των αναγκαίων χρειών του σώματος΄ διότι δεν θέλω αφήσει υμάς να φροντίζητε περί αυτών. Περί των αψύχων πετεινών, τα οποία εκτίσθησαν δι' ημάς, φροντίζει ο Κύριός μας, και θέλει αμελήσει δι' ημάς; ποσώς' διότι όστις φροντίζει διά τα πνευματικά αυτού έργα, ή καταγίνηται εις τίνα εξ' αυτών ψυχικά, τα αναγκαία του σώματος ετοιμάζονται δι' αυτόν χωρίς στενοχωρίαν και φροντίδα εις τον καιρόν αυτών' όστις όμως επασχολείται υπέρ το δέον εις τα σωματικά, ο τοιούτος εκπίπτει χωρίς να θέλη εκ της αγάπης του Θεού' αλλ' εάν ημείς φροντίσωμεν αγωνιζόμενοι και μεριμνώντες περί εκείνων, τα οποία γίνονται διά την αγάπη και το όνομα του Κυρίου, αυτός θέλει φροντίση και περί των δύο, των ψυχικών και σωματικών, κατά το μέτρον του αγώνος ημών. Ημείς όμως ας μη ζητώμεν να δοκιμάσωμεν τον Θεόν εις τα σωματικά αντί των ψυχικών ημών έργων, αλλά τον ακοπόν όλων των πράξεων ημών ας μετατρέψωμεν εις την ελπίδα των μελλόντων αιωνίων αγαθών' διότι όστις άπαξ εκθέσει εαυτόν διά την αγάπην της ψυχής αυτού εις την εργασίαν της αρετής, και επιθυμεί να τελειώση αυτήν, αυτός πλέον δεν πρέπει να φροντίζη διά τα σωματικά, είτε υπάρχουσι, είτε μη' καθόσον ταύτα πολλάκις ο Θεός συγχωρεί να λείψωσιν, ίνα δοκιμασθώσιν εις τα τοιαύτα οι ενάρετοι, και παραχωρεί διά παντός μέσου να διεγερθώσι κατ' αυτών πειρασμοί, και πληγώνει αυτούς διά σωματικών ασθενειών, καθώς τον Ιώβ' έτι δε και εις πτωχείαν εμβάλλει αυτούς, και εις χείρας των κακών ανθρώπων, και περιπλέον πληγώνει αυτούς και δι' εκείνων, τα οποία έχουσι, μόνον εις τας ψυχάς αυτών δεν πλησιάζει καμμία βλάβη' διότι αδύνατον είναι, όταν περιπατώμεν την οδόν της αρετής να μη απαντήσωμεν και λυπηρά τινα, και να μη ταλαιπωρήται το σώμα ημών δι' ασθενειών και κόπων, αλλά να μένη πάντοτε ανενόχλητον' εάν αγαπώμεν να ζώσωμεν εναρέτως, πρέπει να υποφέρωμεν πάντα. Όστις διέρχεται την ζωήν αυτού κατά το θέλημα αυτού, ή κυριεύεται από φθόνον και δειλίαν, ή καταγίνεται εις τον αφανισμόν της ιδίας αυτού ψυχής, ή εις έτερόν τι εξ εκείνων, τα οποία βλάπτουσιν αυτόν ψυχικώς, ο τοιούτος κατακρίνεται παρά Θεού. Όταν δε τις ακολουθή την οδόν της αρετής, και ζη κατά Θεόν, και έχει πολλούς ομοίους αυτώ εις την αρετήν, μετά των οποίων συγκατοικεί, αν αυτός απαντήση και κανέν από τα ρηθέντα λυπηρά, δεν πρέπει να παρεκτρέπηται από την οδόν της αρετής, αλλά μετά χαράς να υποδεχθή αυτό ανεξετάστως, και να ευχαριστή τον Θεόν, διότι έπεμψεν εις αυτόν ταύτην την χάριν, και ηξιώθη δι' αυτόν να πέση εις πειρασμόν, και να γίνη κοινωνός των παθημάτων των προφητών και αποστόλων και των λοιπών αγίων, είτε εξ ανθρώπων έλθει ο πειρασμός, είτε εκ δαιμόνων, είτε εξ αυτού του ιδίου αυτού σώματος, (διότι χωρίς θέλημα Θεού δεν είναι δυνατόν να παραχωρηθή εις τα τοιαύτα), ίνα γίνη αφορμή εις αυτόν ο πειρασμός εις πρόοδον της αρετής' διότι δεν είναι δυνατόν άλλως πως να κάμη ο Θεός, ώστε να ευεγερτηθή εκείνος, όστις επιθυμεί να ήναι μετ' αυτού, παρά να επιφέρη εις αυτόν πειρασμούς προς αγάπην της αρετής' επειδή αυτός αφ' εαυτού δεν δύναται ν' αξιωθή ταύτης της μεγαλωσύνης, και χάριν των θείων τούτων ευεργεσιών να εισέλθη εις τους πειρασμούς, και να χαίρη χωρίς να λάβη χάρισμα παρά του Θεού' διότι λέγει, τούτο εδόθη εις ημάς παρά Θεού, όχι μόνον το να πιστεύωμεν εις τον Χριστόν, αλλά και το να πάσχωμεν δι' αυτόν' ως και ο απόστολος Πέτρος έγραφεν εις την επιστολήν αυτού, λέγων, όταν πάσχητε διά την δικαιοσύνην, είσθε μακάριοι' διότι εγείνατε κοινωνοί των παθημάτων του Χριστού. Λοιπόν όχι όταν αναπαύησαι πρέπει να χαίρης, και όταν σοι επέλθωσι θλίψεις και στενοχωρίαι να στυγνάζη το πρόσωπόν σου, και να λογίζησαι ταύτας ως ξένας της οδού του Θεού'

ΠΙΝΑΞ ΤΩΝ ΥΠΟ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΛΟΓΟΙ:

Α'. Περί αποταγής και μοναχικής πολιτείας
Β'. Περί απαρνήσεως κόσμου και αποχής της προς τους ανθρώπους παρρησίας
Γ'. Περί αναχωρήσεως, και ότι δεν πρέπει να δειλιώμεν και να φοβώμεθα, αλλά να στηρίζωμεν την καρδίαν εις την προς Θεόν πεποίθησιν, και να έχωμεν θάρρος και αδίστακτον πίστιν, ως έχοντες φρουρόν και φύλακα τον Θεόν
Δ'. Περί του πόθου του κόσμου
Ε'. Περί του απομακρύνεσθαι εκ του κόσμου, και εξ όλων, όσα θολώνουσι και σκοτίζουσι τον νουν
ς'. Περί της ωφελείας της προερχομένης εκ της φυγής του κόσμου
Ζ'. Περί τάξεως και καταστάσεως των αρχαρίων, και όσα άλλα ανήκουσιν εις αυτούς
Η'. Περί λεπτής τάξεως της διακρίσεως
Θ'. Περί τάξεως της μοναχικής πολιτείας συντομίας τε και διαφοράς και πώς, και τίνι τρόπω γεννώνται αι αρεταί η μία από την άλλην
Ι'. Περί του δια τίνος τρόπου φυλάττεται το κάλλος της μοναχικής πολιτείας, και τις είναι ο τρόπος της δοξολογίας του Θεού
ΙΑ'. Περί του ότι δεν πρέπει ο δούλος του Θεού, όστις επτώχευσεν από τα του κόσμου, και εξήλθεν εις αναζήτησιν του Θεού, επειδή δεν έφθασεν εις την επίγνωσιν της αληθείας, να φοβηθή και να παύση πλέον από την αναζήτησιν του Θεού, και να ψυχράνη την θέρμην αυτού, την γεννωμένην από τον θείον πόθον και την έρευναν των θείων μυστηρίων, από τα οποία αίτια του φόβου αυτού συμβαίνει να ταράττηται ο νους δια της ενθυμήσεως των παθών
ΙΒ'. Περί του πώς οφείλει να κάθηται ο διακριτικός εις την ησυχίαν
ΙΓ'. Περί του ότι είναι ωφέλιμος εις τους ησυχαστάς η αργία από τας φροντίδας, και επιζήμιος η είσοδος και η έξοδος εκ του κελλίου αυτών
ΙΔ'. Περί αλλαγής και τροπής, της γινομένης εις τους οδεύοντας την οδόν της ησυχίας, ήτις είναι ωρισμένη υπό του Θεού
ΙΕ'. Περί των ησυχαστών, πότε άρχονται να γνωρίζωσι, που έφθασαν δια των πνευματικών αυτών κόπων, πλέοντες την απέραντον θάλασσαν της ησυχαστικής ζωής, και πότε δύνανται να ελπίσωσιν ολίγον, ότι οι κόποι αυτών ήρχισαν να δίδωσιν εις αυτούς καρπούς
Ις'. Περί των τρόπων των αρετών
ΙΖ'. Περί ερμηνείας των τρόπων της αρετής, και ποία είναι η δύναμις και η διαφορά εκάστου
ΙΗ'. Περί του πόσον γίνεται το μέτρον της γνώσεως, και τα μέτρα τα περί της πίστεως
ΙΘ'. Περί πίστεως και ταπεινοφροσύνης
Κ'. Περί του, πόσην τιμήν έχει η ταπεινοφροσύνη, και πόσον ο βαθμός αυτής είναι ανώτερος [...]

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του αγίου Ισαάκ του Σύρου:
«Ασκητικά»
εκδόσεις «Μαρίας Β. Ρηγοπούλου», Θεσσαλονίκη 2011, σελ. 19-21.
Φωτοτυπική ανατύπωσις της εκδόσεως 1871.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»